Vremenom su se iznedrile mnoge zanimljivosti o Akropolju, a ovim putem vam predstavljamo 10 interesantnih činjenica o atinskom Akropolju za koje, verovatno, niste znali.
Smešten na stenovitom tlu iznad Atine, Akropolj je citadela koja najbolje prikazuje arhitekturu klasičnog sveta. Najpoznatija građevina na ovom kamenom brdu je Partenon, hram posvećen boginji Atini.
Uprkos vekovima ratovanja, zemljotresa, pljačkanja, i vremenskih uticaja, većina struktura i dalje stoji. Vremenom su se iznedrile mnoge zanimljivosti o Akropolju, a ovim putem vam predstavljamo 10 interesantnih činjenica o atinskom Akropolju za koje, verovatno, niste znali.
1. Najpoznatiji je od svih akropolja
Kada se spomene reč „akropolj“, većina ljudi pomisli na atinski Akropolj, iako je on samo jedan od mnogih koji su izgrađeni širom Grčke. Na osnovu drevnih grčkih reči ákros (visoka tačka) i pólis (grad), grub prevod bi bio „visoki grad“, i može da se odnosi na bilo koju citadelu. Velike tvrđave i hramovi poznati pod ovim nazivom mogu se videti i u Argosu, Tebi, Korintu i mnogim drugim gradovima. Svaki od njih je konstruisan kao centar lokalnog života, kulture i zaštite.
2. Ljudi su se naselili ovde još u doba neolita
Ljudi su naseljavali ove stene vekovima pre nastanka Akropolja. Postoje dokazi o prebivalištu koje datira iz perioda neolita između 4.000 i 3.200 godina pre nove ere, sa kućama i identifikovanim grobnicama oko ovog područja. Otkriveno je i niz otvora, sa nekoliko brodova pronađenih u njihovim ponorima. Jedna teorija je ta da su ovi otvori nekada služili kao bunari, a druga da su bili mesta ritualnih pogreba, pošto su pronađene i ljudske kosti između ostalih predmeta.
3. Prve strukture su sagrađene u odbrambene svrhe
Centralna pozicija iznad Atine Akropolju daje savršenu poziciju za stratešku vojnu odbranu, a njegove glavne, početne strukture bile su u fokusu pripreme za rat. Drevni Mikenjani su sagradili prve odbrambene zidove u 13. veku pre nove ere. Sama struktura je toliko jaka da stoji i danas.
4. Njegovi najupečatljiviji objekti su izgrađeni za nekoliko decenija
Najslavnije strukture Akropolja – Partenon, hram Erehteon, Propilejeva kapija i hram Atine Nike – izgrađene su za nekoliko decenija u petom veku pre nove ere. Podstaknuta pobedom Atinjana nad Persijancima, pokrenuta je ambiciozna kampanja za izgradnju pod upravom državnika Perikla. Sam projekat su vodili arhitekti Iktin i Kalikrat, sa vajarom Fidijom.
5. Ogromna statua boginje Atine je nekada krasila Akropolj
Akropolj je najkompletniji preživeli grčki monumentalni kompleks, koji je izvanredan s obzirom na vekove prirodnih katastrofa, ratovanja, i prepravljanja. Ipak, većina ukrasa i umetnosti je nestala. Jedan od takvih gubitaka je i velika statua boginje Atine koja se nekada nalazila u Partenonu. Poznata i kao Atina Partenos, stajala je visoka oko 12 metara i bila je napravljena od zlata i slonovače, a napravio ju je vajar Fidija. Oklopljena i pokrivena nakitom, sama po sebi je bila inspirativna i označavala je duhovnu i ekonomsku moć stare Atine.
6. Priprema mermera za izgradnju je bio veoma težak zadatak
Mermer, koji je sastavni deo klasične struktue, nije bio lokalni. Vađen je na planini Pandeli, koja je udaljena oko 16 kilometara od Atine. Bilo je teško izvaditi mermer samo pomoću gvozdenog klina i čekića. Potom su radnici prelazili dug put od planine do Atine, gde su se susretali sa strim padinama Akropolja.
7. Prvobitno je bio obojen
Iako često zamišljamo drevnu Grčku izgrađenu od sjajnog, belog mermera, Partenon i drugi objekti na Akropolju su prvobitno bili obojeni. Nedavni testovi tokom laserskog čišćenja Partenona su otkrili nijanse plave, crvene i zelene boje. Tokom vremena kamenje je izbeljeno na suncu, a neoklasični pokreti umetnosti u 18. i 19. veku prihvatili su romantiziranu percepciju o neobičnoj beloj prošlosti.
8. Najstarija meteorološka stanica se nalazila u podnožju Akropolja
Poznata i kao „Kula vetrova“, osmougaona, mermerna struktura datira još od pre 2.000 godina, verovatno je sadržala i bronzani vetrokaz iznad sunčevog sata. Mnogi istoričari veruju da je sadržala i vodeni sat koji je hidraulički napajan vodenim tokom koji se spuštao padinama Akropolja.
9. Od paganskog hrama, do crkve i džamije
Paganski hramovi na akropolju datiraju još iz 6. veka pre nove ere. Tokom narednih vekova, religiozni identitet Akropolja redovno su menjali osvajači. U jednom trenutku pre 693. godine, Partenon je pretvoren u vizantijsku crkvu. Franci su ponovo transformisali Partenon 1204. godine, ovog puta u katoličku katedralu. A pod Otomanskim carstvom u 15. veku, Partenon je postao džamija sa dodatim minaretom na jugozapadnom uglu.
10. Obnova akropolja je započeta pre više od 40 godina i još uvek traje
Velika obnova Akropolja je započeta 1975. godine pod novim Komitetom za očuvanje spomenika na Akropolju, koji želi da vrati čitav kompleks u nekadašnji sjaj. Mermer se donosi sa iste planine kao za prvobitnu verziju, a radnici i umetnici koriste iste alate kao i u drevnim vremenima. Ali pošto je za obnovu jedog bloka potrebno više od tri meseca, projekat i dalje traje.
Izvor: nationalgeographic.rs